Wat doet je hond als hij stress heeft?

Stress, stress, stress en nog eens stress. De term “stress” komt steeds vaker voorbij in hondenland. En tsja, wat betekent het eigenlijk: stress bij honden (lees er hier meer over)?

Honden zijn al eeuwenlang de loyale metgezellen van de mens. Ze staan bekend om hun onvoorwaardelijke liefde en vreugde die ze in ons leven brengen. Echter, net als mensen, ervaren honden (soms of langdurig) stress. Hoewel stress op zichzelf niet altijd negatief hoeft te zijn, kan chronische stress ernstige gevolgen hebben voor de fysieke en mentale gezondheid van onze geliefde viervoeters.

Stress is een fysieke reactie, het zit niet tussen de oren

Het is goed om je te realiseren dat stress bij honden niet tussen de oren zit. Je hond is gestresst. Sommige honden zijn chronisch gestresst. Dat gebeurt vooral wanneer de hond onvoldoende kan herstellen van de stress. Waardoor de stresshormonen in zijn lichaam blijven gieren. De hond kan nauwelijks herstellen, met alle gevolgen van dien.

Daarnaast kan stress ook veroorzaakt worden door positieve dingen. Denk maar eens aan adrenaline. Je gaat iets super leuks doen, je hebt een flow en je voelt je helemaal ‘high’. Je bent zo excited. Dit vult het emmertje ook. Over dat stressemmertje lees je straks meer.

Hij het gooien van een bal komen er ook stresshormonen vrij. Daarmee vult het emmertje van je hond. Je doet iets positiefs (is trouwens niet altijd het geval als je bijvoorbeeld een obsessieve hond hebt). En toch kan het gevolgen hebben.

Welk gedrag kan er ontstaan vanuit stress?

Stress is onoverkomelijk. Stresshormonen worden namelijk altijd aangemaakt. Stresshormonen zijn altijd wel aanwezig in het lichaam van je hond. Bij mensen niet anders, trouwens. Dus dat betekent dat stress altijd in relatie staat met hulpvragen.

Gedragingen waarbij stress een rol speelt kunnen zijn:

• Snel in de opwinding schieten
• Rijden op andere honden/voorwerpen
• Uitvallen naar andere honden
• Uitvallen naar fietsers, hardlopers, bakfietsen of mountainbikers
• Je overal achtervolgen
• Blaffen in de tuin
• Blaffen
• Graven
• Reageren op ieder geluidje
• Moeilijk zijn rust pakken/weinig slapen
• Niet verder willen lopen
• Niet naar buiten willen
• Druk gedrag
• Angst bij honden (je kan hier ook een opbouw in zien, meer stress is vaak meer angst)
• Hyperactiviteit
• Overenthousiasme: het lijkt zo leuk… maar wat gebeurt er nou eigenlijk echt?
• Trekken aan de lijn
• Slopen
• Grommen naar visite
• Uitvallen zonder waarschuwing
• Jeuk en veel krabben

Stress en de hulpvraag die je stelt met je hond staan onlosmakelijk met elkaar in verbinding. Stress verlagen is essentieel, maar de onderliggende oorzaak aanpakken is nog belangrijker.

Wat veroorzaakt stress bij honden?

Het is niet te zeggen wat nou precies de stress veroorzaakt bij jouw hond. Dit blijft maatwerk.

Daarentegen zijn er natuurlijk wel wat algemene factoren die stress veroorzaken. Bij stress is ook altijd de vraag waar de cirkel begint.

Als er eenmaal veel stresshormonen aanwezig zijn moet je haast eerst de cirkel doorknippen en de leefstijl veranderen om te ontdekken wat de ECHTE trigger nou is. Dat is de trigger waardoor het balletje begint te rollen.

Net als mensen kunnen honden gestrest raken door verschillende factoren in hun omgeving. Enkele veelvoorkomende oorzaken van stress bij honden zijn:

1. Veranderingen in de omgeving: Honden zijn gewoontedieren en veranderingen in hun omgeving kunnen hen van streek maken. Dit kan variëren van verhuizingen, nieuwe huisgenoten of een verandering in de gezinssamenstelling tot onbekende geluiden of geuren in hun omgeving.
2. Gebrek aan sociale interactie: Honden zijn sociale wezens en hebben menselijk gezelschap nodig. Een gebrek aan voldoende interactie en aandacht van hun eigenaren kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid en stress.
3. Een verkeerde/slechte socialisatie van de hond: want wat is een goede socialisatie bij honden?
4. Sociale interactie bij honden is belangrijk. Maar we maken het wel op een verkeerde manier TE belangrijk voor honden en hebben veel misinterpretaties over wanneer het leuk is of eigenlijk niet.
5. Teveel onveilige situaties: dan mag je denken aan dat je hond lijkt te spelen terwijl het eigenlijk geen spel tussen honden is. Daarom is spel bij honden herkennen essentieel. Het kan ook zijn dat je hond aangehaald wordt, maar dit eigenlijk ongemakkelijk vindt. Daarom is de lichaamstaal van honden herkennen cruciaal. De onveilige setting is er dan omdat de hond wat anders communiceert dan wij denken. Dan is de vraag: vindt de hond het leuk of tolereert/ondergaat hij het?
6. Prikkels waarbij de hond een negatieve emotie ervaart. Bijvoorbeeld: de hond voelt zich angstig bij geluiden of bij het zien van honden aan de overkant van de straat. De emotie zorgt voor een stressreactie als gevolg. Stress is hier niet het probleem, maar een gevolg.
7. Veel negativiteit: Honden zijn meesters in het lezen van lichaamstaal en het oppikken van emotionele signalen van hun eigenaren. Als er vooral gemopperd wordt op de hond, zoals stem verheffen, straffen, hond tegen de grond drukken, agressie of inconsistente training, kan dit bijdragen aan stress bij honden.
8. Fysiek ongemak: Honden kunnen gestrest raken als ze pijn hebben, ziek zijn of ongemak ervaren. Gewrichtsproblemen, spijsverteringsproblemen, huidaandoeningen en andere fysieke problemen kunnen stress veroorzaken.
9. Niet voorzien in de ethologische behoefte van de hond
   

Wat zijn de effecten van stress op honden?

Stress kan aanzienlijke gevolgen hebben voor de fysieke en mentale gezondheid van honden. Stress kan kortdurig aanwezig zijn, maar ook uitgroeien tot chronische stress. Enkele belangrijke effecten zijn:

1. Gedragsveranderingen: Gestreste honden kunnen veranderingen in hun gedrag vertonen, zoals agressie, angst, destructief gedrag, overmatig blaffen of onzindelijkheid. Ze kunnen ook teruggetrokken en lusteloos worden.
2. Gezondheidsproblemen: Chronische stress kan het immuunsysteem van honden verzwakken, waardoor ze vatbaarder worden voor ziekten en infecties. Stress kan ook spijsverteringsproblemen, huidaandoeningen, gewichtsverlies en slaapproblemen veroorzaken. Het zijn ook vaak honden met veel haaruitval, vieze ogen, veel ontstekingen, een doffe vacht, slechte of veel ontlasting of moeilijk ontlasten.
3. Verminderd leervermogen: Honden die constant onder stress staan, hebben moeite met leren en zich concentreren. Ze kunnen minder responsief zijn op training en hun vermogen om nieuwe commando’s of trucs te leren kan worden belemmerd.
4. Onbereikbaar zijn: een logisch gevolg is dus ook dat je hond onbereikbaar wordt. Je herkent het misschien wel dat je met 10 frikadellen staat te zwaaien, maar dat je er naar kan fluiten dat je hond daar moeite voor gaat doen.
5. Verminderd welzijn: Stress kan het algemene welzijn van honden negatief beïnvloeden. Ze kunnen minder plezier beleven aan activiteiten die ze eerder leuk vonden en een algemeen gevoel van onbehagen ervaren.

Stresssignalen bij honden

Een hond kan als reactie op een prikkel stresshormonen aanpakken. Daaruit blijkt dat stress niet het probleem is, maar een gevolg. Let op: niet alleen negatieve emoties veroorzaken stress. Het kan bijvoorbeeld ook zijn dat het echte probleem is dat er lichamelijk ongemak aanwezig is. Dat er daardoor associaties zijn gekomen met bijvoorbeeld het aanraken door visite. En dat je hond daardoor dit gedrag vertoont.

Het is altijd de vraag: wat is nou daadwerkelijk het probleem voor je hond?

Toch kan je hond met zijn lichaamstaal en stresssignalen wel aangeven wat zijn beleving is. Het is daarom heel belangrijk om zijn signalen te herkennen en daar op in te spelen.
>> Ontdek daar meer over in mijn lezing over lichaamstaal >>

De signalen van je hond kunnen heel subtiel zijn. En dat is ook meteen waar de meeste miscommunicatie ontstaat. De hond die gromt kunnen we allemaal wel herkennen, maar er zijn zo ontzettend veel voorbodes die aangeven dat je hond ergens iets van vindt.

Signalen kunnen zijn:

• Hijgen
• Oogwit laten zien
• Oren naar achteren
• Tongelen
• Smakken
• Wegkijken
• Pootje heffen

Stressemmer die overloopt

Het figuurlijke emmertje van je hond kan overlopen. Wist je dat er altijd een basaal laagje aan stresshormonen aanwezig is bij je hond? Dat is nodig om bijvoorbeeld adequaat te kunnen reageren. Stress is niet slecht. Zelfs heel nuttig. Maar als er teveel stress is wordt het vervelend. Als we spreken over “teveel” dan spreken we over stresshormonen die door het lijf gieren en maar niet afnemen. Dat is wel een probleem.

We spreken dan over een figuurlijk stressemmertje. Dat emmertje kan door verschillende dingen gevuld raken. Daarnaast kan de grootte van het stressemmertje ook nog verschillen. En daarnaast kan je ook nog te maken krijgen met triggerstacking bij honden. Dat betekent dat er een opeenstapeling is aan prikkels waarbij de hond ineens vol schiet.

Wist je dat er heel veel ondersteuningen zijn voor je hond? Zo heeft ook probiotica voor honden op verschillende niveaus invloed. Zo blijkt uit onderzoek dat de samenwerking tussen hersenen en darmen invloed kan hebben op de emotionele en mentale staat van de hond.

>> Lees hier meer over de rol van probiotica voor honden >>

Hoe kalmeer je je hond?

Het is natuurlijk lastig om je hond ter plekke altijd te laten herstellen. Het kan namelijk een beetje aanvoelen als dweilen met de kraan open. Dat komt omdat er op die onderlaag wat moet gebeuren. Meestal begint dat bij stress uit dat emmertje halen en werken aan de daadwerkelijke veroorzaker van stress. Als je hond echt heel hoog zit is er echt meer nodig dan op het symptoom je hond te kalmeren. Dan is het hooguit pleisters plakken. Dan ga je linksom rechtsom de hulpvraag weer tegen komen of enkel kortstondig even wat meer rust ervaren.

Wel heb ik nog een aantal artikelen voor je:

• 6 manieren om je hond rustig te krijgen
• Hyperactieve hond kalmeren
• 7 manieren om de gemoedstoestand van je hond te verlagen

Desalniettemin zijn er wel degelijk dingetjes die een hond kan doen helpen kalmeren. Waarbij we weten dat stresshormonen afnemen en er ontspannen hormonen tegenover worden gezet. Je kan dan denken aan:

• Je hond masseren/aanraken (het is bewezen dat de hond dan bijvoorbeeld endorfine en dopamine aanmaakt)
• Je biedt je hond wat te likken aan. Bijvoorbeeld een lickimat of een (bevroren) kong.
• Je zorgt voor een (flink) kauwwerkje
• Je gaat je richten op het vermeerderen van de slaapuren
• (Meer laten) Snuffelen

Lichamelijke klachten en stress

Lichamelijke klachten en stress staan duidelijk met elkaar in verbinding. Bij lichamelijke klachten is het altijd de vraag wie er het eerst was: de kip of het ei?

Heeft de hond lichamelijke klachten vanwege de stress die veroorzaakt wordt door andere omstandigheden? Of ervaart de hond stress vanwege lichamelijke klachten die (al een tijdje) aanwezig zijn?

In dat geval is een bezoekje aan de dierenarts, fysiotherapeut, osteopaat, holistische dierenarts of homeopaat zeker geen verkeerd idee.

Stress door een gebrek aan slaap

Dat een hond zijn uitdagingen en beweging nodig heeft weten we als geen ander. Het is vaak één van de eerste adviezen die we geven: “je moet ook wat doen met die hond”. Zeker als de hond ongedurig is, veel blaft, hyperactief of als je hond druk is.

Wat we vaak vergeten is dat een gebrek aan slaap deze gedragingen wel degelijk in beweging kan zetten. Het begint dus bij de vraag: hoeveel slaap heeft een hond nodig? Daarom is het altijd belangrijk om te weten of nou overprikkeling of onderprikkeling de boosdoener is. Nou is het wel zo dat onderprikkeling indirect ook tot overprikkeling leidt. Simpelweg omdat het stressemmertje van de hond door de frustratie van verveling bij honden alsnog volloopt met alle gevolgen van dien.

Hoe kunnen we stress bij honden verminderen?

Gelukkig zijn er stappen die we kunnen nemen om stress bij honden te verminderen en hun welzijn te bevorderen. Hier zijn enkele suggesties:

1. Routine en voorspelbaarheid: Het handhaven van een consistente dagelijkse routine geeft honden een gevoel van stabiliteit en voorspelbaarheid, wat stress kan verminderen.
2. Voldoende beweging en mentale stimulatie: Regelmatige lichaamsbeweging en mentale uitdagingen helpen honden overtollige energie kwijt te raken en stress te verminderen.
3. Sociale interactie: Honden hebben sociale interactie nodig met hun eigenaren en andere honden. Zorg voor voldoende speeltijd, knuffelsessies en mogelijkheden voor honden om te socializen.
4. Een veilige omgeving: Creëer een veilige en comfortabele omgeving voor je hond waarin hij zich kan terugtrekken wanneer hij zich gestrest voelt.
5. Positieve versterking en training: Gebruik beloningsgerichte trainingstechnieken om positieve ervaringen te creëren en het zelfvertrouwen van je hond te vergroten.