In verschillende artikelen van mij en op social media hoor je mij vaak een onderscheid maken tussen subtiele en grove signalen.
Ik maakt dit onderscheid omdat we de grove signalen van een hond vaak wel herkennen maar de subtiele signalen niet. Terwijl die subtiele signalen nou zo ontzettend waardevol zijn en je een schat aan informatie geven.
De subtiele lichaamssignalen van een hond
Een hond communiceert constant. Dat kan niet anders, ze reageren continu op hun omgeving. Vergelijk het een beetje met wat jij en ik doen. Als we iets oren, als we iets, als er iets beweegt. Dat is onoverkomelijk. Dat is ook de manier waarop ik de lichaamssignalen van een hond zie. Informatie is er altijd, je hond laat altijd van alles zien.
De escalatieladder voor honden
Met de escalatieladder voor honden wordt de opbouw in een conflict weergegeven. Het woord opbouw doet daarmee al vermoeden dat een hond wel degelijk signalen laat zien die eerst aanwezig voordat ze overgaan op grovere en duidelijkere signalen.
Bij de escalatieladder van honden kan je er niet zomaar van uitgaan dat iedere hond op zo’n zelfde manier opbouwt. Dit verschilt echt per hond. Het heeft onder andere ook te maken met hoe de hond zijn signalen in zet ter communicatie.
Welke signalen zijn subtiel?
Ik noem subtiele signalen subtiel omdat ze ons nauwelijks opvallen als een signaal waarbij de hond aangeeft iets van de situatie te vinden. Ik verwoord het bewust even zo. Simpelweg omdat ik natuurlijk niet voor jouw hond kan inschatten wat hij van de situatie vond. Maar zijn signalen staan in ieder geval voor iets. Dit hangt altijd sterk af van de context. Toch wil ik je graag bewust maken van welke signalen subtiel zijn. Omdat het altijd begin bij bewustwording. Het begint bij het inzien van welke signalen er allemaal zijn.
Signalen die je hond subtiel vaak laat zien zijn:
- Op de grond snuffelen (oversprongsnuffelen: wat is oversprong gedrag?)
- Geeuwen/gapen
- Tongelen
- Bek aflikken
- Hijgen (alhoewel ik dat soms ook “grover” signaal noem)
- Smakken
- Knipperen met de ogen/oogjes dichtknijpen
- Hoofd wegdraaien
- Mond dicht
- Strakke mondhoek
- Fronsen
- Wegkijken
- Oogwit laten zien
- Oren naar achteren
Waarom moet je iets weten over de subtiele signalen van je hond?
We zeggen heel vaak dat onze hond plots iets doet (zonder waarschuwing). Toch is dat heel vaak niet het geval. Signalen kunnen heel snel en kort ingezet worden. Het is vooral zodat we ons er vaak niet bewust zijn van welke (subtiele) signalen de hond inzet en wat allemaal een onderdeel speelt bij de lichaamstaal van de hond.
Ondanks dat ik dit subtiele signalen noem, betekent dit niet dat we het daarop niet serieus moeten nemen. Dat het maar wat “kleine” signaaltjes zijn die je hond inzet. Ze zijn subtiel omdat ze heel klein worden ingezet. Het is vaak het moment dat je hond nog niet over bepaalde grenzen heen is. Daarentegen kan je hond met deze communicatie signalen wel degelijk aangeven zich ongemakkelijk te voelen en in conflict te zijn met wat er is.
Negeer deze signalen niet (zomaar)!
Het is belangrijk om deze signalen van je hond serieus te nemen. Al is het alleen om het simpel feit dat je hond iets communiceert waar we, ook, rekening mee dienen te houden. Daarnaast is het zo dat een hond nooit maar 1 signaal inzet. Het is altijd belangrijk om naar het totaalplaatje te kijken en het in de juiste context te plaatsen. Echter zie je maar zelden dat een hond die zich op een bepaalde manier voelt in een situatie dat hij maar 1 signaal inzet.
Wanneer je de signalen van je hond (h)erkent voorkom je (zoveel als mogelijk is) negatieve leerervaringen, vervelende settings, miscommunicatie (jij denkt dat je hond het leuk heeft maar hij communiceert wat anders) en stressemmertjes die overlopen.
Je hond kan opbouwen vanuit die subtiele signalen naar de grove signalen
Wees je er van bewust dat je hond vanuit die subtiele signalen wel degelijk kan overgaan op grovere signalen. Bij grovere signalen zeg ik vaak dat dat (pas) het moment is dat wij in actie komen. Dit heeft veelal te maken met de kennis over de lichaamstaal van hond.
In welke situaties kan je hond deze signalen inzetten?
Je hond communiceert altijd, zoals ik net al schreef. Dat betekent dus dat die subtiele signalen altijd wel zichtbaar kunnen zijn. Wat ze betekenen voor jou en je hond hangt af van jullie verhaal. Maar het is wel belangrijk dat de subtiele signalen wel degelijk een voorbode kunnen worden voor de grovere signalen zoals blaffen, fixeren, blijven liggen, happen en noem het maar op.
