Hyperactiviteit. Het komt eigenlijk best veel voor honden. Maar wat betekent hyperactiviteit eigenlijk en wat zou je er aan kunnen doen?
Wat is hyperactiviteit?
In feite heeft het te maken met overmatige geestelijke en lichamelijke activiteiten. Die vaak tot stoornissen leiden in het individuele en-of sociale functioneren van je hond. Dat kan echt van alles zijn.
Waardoor ontstaat hyperactiviteit?
De reden van hyperactiviteit kan verschillen. Op de eerste plaats is het belangrijk om te kijken of hyperactiviteit de oorzaak of het gevolg is. Welke emoties zijn er bij je hond? Daarnaast is het ook belangrijk om lichamelijk klachten uit te sluiten. Dit kunnen allemaal zaken zijn die invloed hebben op de gemoedstoestand van je hond.
Hyperactiviteit is een gemoedstoestand bij je hond die ook heel vaak door ons gecreëerd wordt. Omdat we te weinig voorzien in het instinct van de hond, te weinig begeleiden, te weinig kennis hebben en ook vaak te snel willen. De manier waarop wij communiceren met onze honden en ze begeleiden kan bijdragen aan de gemoedstoestand van je hond. In positieve zin en in negatieve zin.
Concrete oorzaken kunnen zijn:
- Gebrek aan fysieke beweging
- Gebrek aan mentale beweging (hier vind je meer informatie)
- Gebrek aan structuur/helder verwachtingen
- Lichamelijke onrust (op welk gebied en niveau dan ook – van overgewicht/ondergewicht, hartklachten tot pijn in de gewrichten)
- Gebrek aan goede voeding
- Gebrek aan prikkels
- Teveel prikkels
- Geen balans (te veel of te weinig beweging, te veel of te weinig prikkels. Zorg hier altijd voor balans)
- De samenwerking tussen hond-mens (communicatie, verandering in gedrag, jouw emoties)
- Kennis van gedrag van honden
- Vermenselijking bij honden (en dus miscommunicatie)
- Associaties
- De manier waarop wij praten met onze honden
- Gebrek aan impulscontrole
- Hormonaal
Hoe herken je hyperactiviteit?
Denk aan:
- Overbeweeglijkheid
- Rusteloosheid/ongedurig
- (Snel) overprikkeld
- Nervositeit
- Zenuwachtig
- Impulsief doen
- Gebrek aan concentratie
Waar heeft hyperactiviteit invloed op?
- Leervermogen van je hond
- Stress
- Emoties van je hond
- Lichamelijke gesteldheid
- Overprikkeling
- Gebrek aan impuls/driftcontrole
- Gedragsproblemen in algemene zin
- Graven in de tuin
- Opspringen
- Afstormen op andere honden en/of mensen
- Ongedurig zijn
- Spullen slopen of op spullen kauwen
- Weinig rust kunnen vinden
- Wel luisteren maar na een tel weer wat anders doen
- Weinig focus kunnen behouden (snel afgeleid)
- Nooit rustig kunnen zitten of liggen
- Altijd willen spelen
- Constant vragen om aandacht
- Constant rondlopen en snuffelen (ongedurigheid)
- Moeilijk te trainen (altijd of in sommige situaties)
- Aan de lijn trekken
- Bij het minste of geringste wakker worden
- Overenthousiast reageren op andere honden en/of mensen
- Rond racen los van de lijn, in huis of in de tuin
- Niet snel op zijn of haar gemak zijn in andere ruimtes
- Weinig slapen
- Overal op reageren (zowel binnen als buiten)
- Heftig reageren op bepaalde prikkels (honden, mensen, andere dieren, geluiden en noem het maar op)
- Commando’s weigeren
- Niet komen wanneer jij hem roept
- ALTIJD bezig zijn
- Opstaan wanneer jij op staat
- Reageren op de deurbel
- Onrustig zijn in de auto
- Piepen, overmatig hijgen of (veel) andere stresssignalen laten zien
- Een kip zonder kop zijn
- Achter joggers, mountainbikers, bakfietsen kinderen of wat dan ook willen aanrennen (of er daadwerkelijk achteraan gaan)
Oorzaak of gevolg?
Hyperactiviteit kan zowel een oorzaak als een gevolg zijn. Het verschil zit hem in de emotie erachter. Je ziet vaak dat bij onzekerheid een hond nog sneller omhoog kan schieten dan een hond die (bepaalde) situaties gemakkelijker vindt.
Ook angst heeft invloed op deze gemoedstoestand. Dat is dan eigenlijk de achterliggende kern. Een hond die angstig is, is constant op zijn hoede er is sprake van een constante druk. Je hond is aan het anticiperen. Dit zorgt voor stress en daar kan hyperactiviteit uit ontstaan.
Hyperactiviteit als gemoedstoestand
Het is van groot belang om hyperactiviteit als gemoedstoestand te tackelen. Dat doe je op de eerste plaats door te werken vanuit rust. Dus de vraag achter de vraag te beantwoorden. Het gebeurt met grote regelmaat dat hyperactiviteit de gemoedstoestand van onze hond is en dan is dit de oorzaak.
De gevolgen zijn de gedragingen die daaruit ontstaan. Zie de lijst bij de alinea: waar heeft hyperactiviteit invloed op met wat voorbeelden. Vanuit hyperactiviteit ontstaat maar zelden iets positiefs. Het is voor de hond ook vaker niet fijn dan wel fijn. Hyperactiviteit zit in de weg. Het maakt je ongedurig en onrustig. Daarnaast is je hond overduidelijk iets aan het vertellen. Wat heeft jouw hond nodig?
Wat kun je doen met hyperactiviteit?
Je kunt heel veel met hyperactiviteit. Echt meer dan je zou denken. Wil jij dat leren? Wil jij leren wat de kern van het probleem is? Bij de kern van het probleem kun je echt aan de slag. Niet op het symptoom, maar de daadwerkelijke hulpvraag tackelen.
Wat kun je doen aan hyperactiviteit?
- Beweging: op de eerste plaats moet je voorzien in fysieke beweging. Wanneer je de instinctieve behoeften van je hond vervult kun je daarna aan de slag met het hele emotionele aspect. Deze twee moeten in balans zijn.
- Mentale uitdaging: naast fysieke beweging is er mentale uitdaging. Dit is minstens zo belangrijk. Zonder fysieke beweging kun je je mentaal moeilijk concentreren. Enkel fysieke beweging vergroot je echter alleen maar het uithoudingsvermogen. (ontdek hier meer > mentale stimulatie)
- Impulscontrole: Ga aan de slag met impulscontrole. Een enorme belangrijke vaardigheid die een hond moet beheersen. Dit gaat je werkelijk zoveel opleveren. Helaas zijn er maar weinig honden met impulscontrole en wordt hier ook te weinig mee getraind.
- Duidelijk zijn: sturing geven aan je hond kan een wereld van verschil maken. Bijvoorbeeld: drentelt je hond rond? Geef hem dan een taak. Help je hond om hem/haar voldoende rust te geven. We gaan er vaak vanuit dat een hond dit zelf wel verzint, maar dat is een illusie. Vaker hebben ze sturing nodig.
- Samenwerken en verbinding: je hond helpen in de dagelijkse situaties. We laten onze honden vaak aan hun ‘lot’ over. Daar staan gedragingen uit, altijd. De hond doet niet plotseling wat. Hij vraagt altijd om jouw begeleiding en verbinding.
- Sluit lichamelijk klachten uit: lichamelijke klachten hebben veel invloed op de gemoedstoestand van je hond. Misschien kan je hond wel moeizaam liggen en is hij daarom ongedurig. Je kunt naar een reguliere arts gaan, maar ook een holistische dierenarts biedt veel alternatieven. Die kunnen goed uitmeten hoe het met je hond gaat. Denk eens aan Den Hoek in de Bilt bijvoorbeeld.
- Voeding: Goede voeding is een must voor een gezonde en dus gelukkige hond. Heel vaak geven we voeding die de hond niet het voldane en goede gevoel geven. Daarnaast zitten er vaak stoffen in die er niet in horen te zitten. Bij goede voeding spreek ik niet over merken zoals: Royal Canine, Pedigree, Bonzo e.d. Je kunt hier over altijd even contact met mij opnemen door te mailen naar info@aniekwendt.nl
- Werken vanuit rust: we maken onze hond best wel vaak druk en verwachten daarna iets van onze hond. Probeer eens te werken vanuit rust.
Hyperactiviteit is geen gedragskenmerk
We hebben de neiging om hyperactiviteit te koppelen aan de identiteit van onze honden. Dat is niet terecht. De identiteit van je hond staat los van zijn gedrag. Een hond is niet hyperactief, druk, onzeker of wat dan ook. De hond gedraagt zich hyperactief (of iets anders).
Heeft het ras invloed op de hyperactiviteit?
Ja en nee. Het hangt op de eerste plaats volledige af van de motivatie van de hyperactiviteit van jouw hond. Dit is dus maatwerk.
Stel je hebt een Golden Retriever (een hond met gemiddeld energielevel) die weinig begeleiding krijgt, die kan alsnog dit ongedurige, hyperactieve en rusteloze gedrag vertonen. Bijvoorbeeld: je achtervolgen, dingen slopen, overenthousiast reageren en ga zo maar door.
De motivatie is vooral belangrijk.
Waarom doet je hond wat hij doet? De motivatie (de kern) bepaalt waarom je hond doet wat hij doet. Sommige honden schieten sneller omhoog in hun opwinding. De Mechelse herder is van nature nerveuzer dan de Golden Retriever bijvoorbeeld.
Echter heb je altijd te maken met de dieperliggende kern (emoties, behoeftevoorziening, impulsen, motivaties enzovoort).
Als gevolg van…
Hyperactiviteit kan ook ontstaan als stress reactie. Bijvoorbeeld omdat je ergens op gereageerd heeft of waargenomen heeft. Die hyperactiviteit gaat dan ook over stresshormonen. Je hond schiet in feite door. Denken dan bijvoorbeeld aan:
- Vuurwerkangst
- Verlatingsangst
- Teveel prikkels
- Te weinig prikkels/mentale uitdaging
- Een spannende situatie meegemaakt
- Te vol prikkelemmertje
- Weinig rust
- Enzovoort
Het gedrag als symptoom
Eigenlijk moet je het gedrag van je hond zien als symptoom. De hulpvraag die naar boven komt zetten is niet de daadwerkelijk hulpvraag. Het is het zichtbare gedrag dat laat zien dat er een dieperliggende motivatie is. Op het zichtbare gedrag (het symptoom) gaan behandelen is dan ook het minst zinvol als je niet de kern gaat aanpakken en verstevigen voor jou en je hond.
Waarom moet je wat doen aan de gemoedstoestand van je hond?
Of het nu gaat om drukte, hyperactiviteit, opwinding of wat dan ook. Er zijn een aantal reden waarom je wat moet doen aan de gemoedstoestand.
Bijvoorbeeld:
- Je kunt meer werken vanuit verbinding
- Je hond beter begeleiden (nieuwe vaardigheden aanleren of wat dan ook)
- Tot je hond doordringen
- Je verlaagt het stressniveau bij je hond
- Gedragsproblemen verminderen in het algemeen
- Je werkt vanuit ontspanning (en dat heeft een positief effect op het leervermogen)
