60.000+ ebook downloads

50.000+ bezoekers per maand

20.000+ online cursisten

Kan een hond overprikkeld raken van snuffelen?

Kan een hond overprikkeld raken van snuffelen?
Foto van Aniek Wendt
Aniek Wendt
Ik ben sinds 2016 actief als coach voor mens en hond.
deel:

In dit artikel:

    In dit artikel:

    Kan het snuffelen van je hond ervoor zorgen dat hij overprikkeld raakt of dat hij overprikkeld uitziend gedrag laat zien? In dit artikel ga ik daar verder met je op in.

    Alles is geur voor je hond

    Laten we niet vergeten dat geur alles is voor een hond. Alles om hen heen draagt geur. Wij kunnen ons nauwelijks voorstellen hoe intens honden geur beleven. Onze neus is niet zo ontwikkeld en verfijnd als die van een hond. Hoewel we ons hiervan enigszins bewust zijn, omdat we allemaal weten hoe belangrijk de neus van een hond is, houden we er in de praktijk vaak te weinig rekening mee.

    Alles om je heen bevat geur. Een hond kan geuren uit het verleden waarnemen, zoals iemand die net voorbij is gelopen, of veranderingen in geur bij een zwangere vrouw, stress, en meer. Kortom, alles draagt geur.

    Snuffelweek challenge hond

    Hond schiet omhoog van al het snuffelen

    Het kan inderdaad zo zijn dat snuffelen ervoor zorgt dat je hond opschrikt of overprikkeld raakt. Wat ik echter vaak hoor, is dat mensen hun hond daarom niet meer laten snuffelen.

    Ook wordt er soms door andere professionals geadviseerd om een hond niet te laten snuffelen wanneer hij opschrikt tijdens het snuffelen, met de redenering dat de hond dit niet aankan en dat dit het bewijs zou zijn dat snuffelen voor hem te veel is.

    Wat we op zo’n moment vergeten, is om te begrijpen wat er precies aan de hand is. Dit gebeurt helaas te vaak. We trekken vervolgens te snel conclusies. Als iets niet lijkt te werken, zeggen we meteen dat het niet werkt.

    We begrijpen echter vaak niet goed waarom iets niet werkt. Het kan zijn dat er redenen zijn waarom het op dat moment niet lukt, in plaats van dat het snuffelen op zich het probleem is.

    Het is dus te kort door de bocht om te stellen dat je een hond maar niet meer moet laten snuffelen als hij opschrikt. De vraag is eerder: wat moet je verder onderzoeken?

    Hond schiet omhoog van het snuffelen

    Als een hond opschrikt tijdens het snuffelen, zou ik willen weten waarom. Wat ligt erachter? Het antwoord gaat verder dan simpelweg “omdat hij snuffelt”. De vraag is: wat doet het snuffelen met hem?

    Snuffelen is van groot belang voor de hond. Het is een essentiële gedragsbehoefte en een manier waarop hij de wereld waarneemt en communiceert. Het speelt een cruciale rol in zijn welzijn.

    Het niet laten snuffelen van een hond heeft gedragsmatige nadelen. Daarom is het belangrijk te begrijpen wat de gedragsmatige voordelen zijn van het toestaan van snuffelen.

    Allereerst neem je iets weg dat binnen de ethologische gedragsbehoefte van de hond past. Dit heeft grote gevolgen. Wanneer een wezen, of dat nu een hond, ander dier of mens is, zijn basisbehoeften niet kan vervullen, heeft dat invloed op zijn welzijn. Het voorzien in deze behoeften is essentieel voor geluk en balans. Het onderdrukken ervan leidt vaak tot problemen.

    Veel honden zijn gewend dat mensen hen voorttrekken tijdens een wandeling, bijvoorbeeld als het ons te lang duurt. Maar dat betekent niet dat ze geen behoefte meer hebben om te snuffelen. Ze passen zich misschien aan, maar dat betekent niet dat hun behoefte aan snuffelen minder is geworden.

    Kan een hond overprikkeld raken van snuffelen?

    Wat zijn de voordelen van je hond laten snuffelen?

    • Sterk ontwikkelde neus
    • Zelfvertrouwen
    • De wereld in kaart brengen en krijgen
    • Informatie over de omgeving krijgen (=vertrouwen)
    • Kalmerende werking (werkt stressverlagend)
    • De hond leert steeds meer in zijn bubbel te komen (en laat prikkels daardoor met rust)

    Wat zijn de nadelen van je hond laten snuffelen?

    • Hond mist informatie en trekt daardoor eigenlijk de verkeerde conclusies
    • Schiet hierdoor sneller in de onzekerheid en angst
    • Er is sprake van meer onrust
    • De hond haalt onvoldoende uitdaging uit de wandeling
    • Gebrek aan basis behoeftevoorziening (werkt altijd averechts)
    • Hond legt zich neer bij het feit dat snuffelen er niet kan en mag zijn
    Hond raakt overprikkeld van snuffelen

    Wat betekent het als de hond omhoog schiet van snuffelen?

    Oké, dat snuffelen en dat omhoog schieten. Wat zou dat kunnen betekenen? En waarom betekent dat niet per se dat je meteen moet stoppen met je hond laten snuffelen? Ik denk dat je hierin altijd te maken hebt met het totaalplaatje van een vraag over het gedrag van honden. Op het moment dat jouw hond snuffelt en hij schiet omhoog, zie ik voornamelijk dat je te maken hebt met een emotionele respons en instinct.

    Als je hond snuffelt dan krijgt hij informatie binnen en die informatie moet verwerkt worden. Maar dan is de eerste vraag al: kan het systeem van de hond de informatie verwerken?

    Kan een hond overprikkeld raken door het snuffelen?

    De stressemmer van je hond zit vol

    Want als de hond vol zit, zijn stressemmer zit vol, even zo gezegd, dan is het logisch dat eigenlijk iedere bron van informatie erbij kan maken dat hij omhoog schiet.

    Je begrijpt dat ik dan de vraag stel: hoe kan het dat jouw hond zo vol zit? Dat het systeem zo aanstaat? Dat is niet zomaar! Oké, dan had ik het net over een emotionele respons.

    hond overprikkeld door snuffelen

    De emotionele respons t.o.v. de geur

    Het is goed om te weten dat geur emotie is. Er kan bijvoorbeeld een relatie liggen tussen de associatie die de hond heeft met andere honden. En misschien zie je dat zelfs wel terug bij het zien van andere honden.

    Meestal herkennen we onvoldoende van de lichaamstaal van de hond. De grove signalen gaan vaak nog wel, maar de subtiele signalen die kunnen we niet inschatten. Met als gevolg: misinterpretatie.

    Als hond een “innerlijk conflict” ervaart bij het zien OF dus RUIKEN van andere honden dan ontstaat er op intern niveau als nog een emotionele respons. Want ruiken zorgt ook voor deze reactie.

    Snuffelen hond is geur

    Je hebt de emotionele respons te veranderen

    Als de hond omhoogschiet, wat ervoor zorgt dat de hond van het snuffelen hyper wordt. Dan is dus wederom niet het antwoord, je moet stoppen met snuffelen. Nee, je moet wat doen aan de emotionele respons richting andere honden. Want dan pak je de kern aan en kan je de hond in zijn etiologische gedragsbehoeften voorzien, maar pak je ook een fundamenteel stuk aan, die dus ook invloed heeft, uiteraard, op het uitvalgedrag van je hond. Dat staat en valt met elkaar. Het een kan je niet los zien van het ander. Daarom heb je altijd een totaalplaatje aan te kijken.

    Daarom kan je niet alleen maar zeggen, als jij je hond niet meer laat snuffelen, heb je het probleem niet meer. En natuurlijk hartstikke fijn dat jij het probleem dan misschien niet meer hebt. Alleen de hond dan? Zijn we bereid om te luisteren naar wat de daadwerkelijke onderlaag is van de hulpvraag?

    Hond schiet omhoog van snuffelen

    Praktijkvoorbeeld snuffelen

    Er was een klant van mij, die volgde een 1 op 1 traject, ze heeft een middelslag poedel, dat zijn honden die natuurlijk wat gevoeliger zijn, die doen veel met informatie. Er zit veel trainbaarheid achter, er zit een alertheid en een gevoeligheid in.

    Er werd gezegd dat omdat het een poedel is, deze hond ten opzichte van bijvoorbeeld een Golden Retriever niet zo goed kon snuffelen. Want hij schiet omhoog van het snuffelen omdat ze zoveel doen met de informatie om hen heen.

    Ik denk dat je dan een aantal dingen mist, wat mij betreft, want geloof me, ik ken echt genoeg golden retrievers, die ook vol zitten en het snuffelen niet aankunnen en daar totaal de weg van kwijt raken. Dus op de eerste plaats vergeten we het individu.

    Ik zeg heel vaak, dat ten opzichte van hondenrassen zoals die Poedel, die Labradoodle, die herdershond, de Border Collie, de Australian Shepherd bijvoorbeeld hondenrassen zoals een NewFoundlander, Golden Retriever of Engelse Bulldog een grotere stressemmer hebben. Stress zit niet tussen de oren, maar speelt zich af op fysiek niveau. Dan moet je weten wat stress bij honden betekent.

    Als je emmer groter is dan is er ook meer nodig om gevuld te raken.

    Uiteraard kom je altijd bij de individu uit. Er zijn genoeg Golden Retrievers die ook snel omhoog schieten (wellicht ook een probleem van het doorfokken en slechte fokkers).

    Hond wordt druk van al het snuffelen

    Gefokt voor actie

    De rassen die hierboven genoemd zijn, zijn rassen die van nature gefokt zijn om snel ‘aan’ te zijn. Dus de raskenmerken (die wij er overigens in gefokt hebben) bepalen een hele boel. De Border collie die een bepaalde alertheid heeft, paraatheid om snel te reageren in de actie modus. Natuurlijk is dat figuurlijke emmertje kleiner.

    De vraag is en blijft altijd, wordt er voldoende naar de hulpvraag gekeken, naar het totaalplaatje op het moment dat als een hond snuffelt en hij schiet er van omhoog? Nee, dat denk ik niet.

    Als we gaan zeggen, ja maar een Golden Retriever kan die informatie beter aan dan een poedel, of wat voor dingetjes dan ook, want het emmertje is wel of niet groter, kleiner, noem het op wat we er allemaal over zeggen, missen we iets heel belangrijks, namelijk dat de hond op de allereerste plaats een hond is, een soort. Dus het is een dier, dan hebben we een soort, hond, en binnen de hond hebben we, en weten we inmiddels ook steeds meer, of veel meer zelfs, weten we wat de ethologische gedragsbehoeften zijn van een hond.

    Volgens mij heb je vooral te kijken naar, één, je hebt de hond, de soort hond heeft bepaalde gedragsbehoeften, en dan heb je het individu, en het individu maakt dat dat er op een bepaalde manier uitziet. En door omstandigheden is zoals het is.

    Hond druk snuffelen

    Natuurlijk kan snuffelen zorgen voor overprikkeling!

    Dus overprikkeling en snuffelen, ja, dat kan wel degelijk. Maar meestal weten we onvoldoende over wat overprikkeling. Waardoor we of denken dat het niet bestaat. Of we denken juist dat de hond onderprikkeld (alleen onderprikkeling zorgt voor overprikkeling).

    Jouw hond raakt overprikkeld wanneer hij gewoon letterlijk met prikkels in aanraking komt, en tegelijkertijd slaan we daar vaak de plank mis. We denken vaak dat het te maken heeft met de hoeveelheid en letterlijke prikkels waar een hond mee in aanraking komt.

    En dat is niet altijd waar.

    Natuurlijk: als dat emmertje eenmaal vol zit, dan zijn meer prikkels (drukkere plekken) moeilijker te verwerken. Dus heb je wederom fundamenteel iets aan te kijken in de basis, maar dat is een ander verhaal.

    De vraag is ook altijd welke prikkels hebben dan invloed op dat stress systeem van jouw hond. De ene hond raakt meer overprikkeld van een bepaalde plek dan de andere hond. Dat heeft voor een deel te maken met de leerervaringen en associaties die er zijn. Als jouw hond neutraal is ten opzichte van auto’s of ander verkeer dan kan hij een drukke weg niet ervaren als iets wat hem doet laat overlopen. Hij kan goed snuffelen en zich daardoor ook wat afsluiten van de buitenwereld. Dus een prikkelvrije plek is relatief.

    Als jouw hond helemaal wild wordt van bosgeuren, andere honden en wild. Dan is de vraag of een plekje achteraf waar je geen andere honden tegenkomt een prikkelvrije plek is ;).

    Ik denk dat een hond dus wel overprikkeld kan raken van snuffelen, maar dat je daar tegenover niet het advies kan zetten, dan moet je hem minder laten snuffelen.

    Omhoog schieten van snuffelen

    Mijn hond wil overal snuffelen: ik word er gek van!

    Natuurlijk wil je hond overal snuffelen. Dat is zijn natuurlijke gedrag. Wij mensen willen dat vaak niet. We willen niet wachten, het duurt ons te lang. Ik snap nooit zo goed waarom dit een vraag is, we gaan toch lopen voor de hond. Het minste wat we kunnen doen is hem in zijn behoefte vervullen toch?

    We hebben allerlei ideeën over hoe het zou moeten zijn. We willen vaak niet teveel gedoe hebben. Of we leren dat een hond niet op eigen initiatief mag snuffelen. Want oh jee, hij zou eigen initiatief tonen.

    Alleen het probleem is, het lijkt vaak alsof we in uitersten moeten praten. Alsof het één het ander moet uitsluiten. Als jij zegt dat je hond op eigen initiatief mag snuffelen, dan betekent dat niet dat je geen grenzen kan stellen. Je kan dus aangeven wanneer iets wel niet kan omdat het niet handig is of haalbaar is of onveilig bijvoorbeeld.

    Alles is geur voor de hond

    Moet je je hond overal maar laten snuffelen?

    Nee. Natuurlijk niet. Het is logisch dat je hond ook de vaardigheid moet kennen om met jou mee te kunnen lopen. Soms is dat nodig, soms bieden de omstandigheden en de situatie niet de mogelijkheid om te snuffelen. Soms is er een grens.

    Waar het alleen omgaat is dat snuffelen een ethologische gedragsbehoefte is. Heel veel honden worden hier veel te veel in bekort en dat heeft gewoon invloed op de hulpvragen die je hebt. Je kan er zelfs gedragsproblemen mee ontwikkelen. Of anderzijds: als je een hulpvraag hebt dan kan je met behulp van snuffelen gedragsproblemen doen afnemen! Daarom noem ik het altijd een remedie op het moment dat je hulpvragen wilt begeleiden.

    Ik geloof niet per se in dat je altijd maar meebeweegt met je hond, want er zijn ook nog andere factoren. Wat dacht je van de reu en een loopse teef? De ongecastreerde reu die een loopse teef in de buurt opmerkt? Natuurlijk, gaat die als een gek de geur achterna van een loopse teef.

    Die loopt bij wijze van spreken hetzelfde rondje als de loopse teef een uurtje daarvoor heeft gewandeld.

    Daar zou je dan een keuze kunnen maken voor je hond omdat je weet dat als hij volledig obsessief in die geur gaat zitten hij volledig uit verbinding raakt. En dat kan ook voor andere geurtjes gelden. Dan kan je even een grens stellen in het belang van je hond.

    Uiteraard geldt in alle gevallen het principe dat je naar de onderlaag gaat kijken. Dat betekent dat een ongecastreerde reu die dit gedrag laat zien niet zomaar gecastreerd gaat worden. Want er zijn zoveel opties en er is zoveel context. Dat geldt ook voor de hond die bijvoorbeeld eten ruikt en daar per se naar toe wil. Als je hond veel van de grond scharrelt valt er ook vaak nog veel winst te boeken zonder dat je hem meteen het snuffelen onthoudt.

    Mag een hond overal snuffelen?

    De vraag achter de vraag oppakken

    In heel veel gevallen heb je dus wat te doen aan die emotionele en/of instinctieve respons op bijvoorbeeld geur van wild, andere honden, katten, lekker eten, loopse teven etc.

    Een belangrijk punt hierbij vind ik ook wel of de hond wel voldoende wordt voorzien in zijn daarvoor gefokte raskenmerken en dus behoefte. Stel jij hebt een ras met een jachtinstinct of een speurdrift, maar hij komt nauwelijks aan zijn trekken, dan kan dit uitvergroot naar voren komt tijdens je wandelingen.

    Voor heel veel honden zou speurwerk en/of detectiewerk erg lonend zijn om de hond een boost te geven in het zelfvertrouwen en weer stevig in de neus te gaan zitten. Om nog maar te zwijgen van een instinctieve behoefte die je hier vervuld. Je geeft de hond de kans om wat te doen met zijn drive. Het is met regelmaat zo dat een hond gewoon te weinig wordt voorzien in zijn behoefte: waar is hij voor gefokt… en dat trek je niet recht met “gezellig” spel met andere honden in dat ene honden losloopgebied.

    Hond overprikkeld door snuffelen

    Wanneer je hond wel of niet laten snuffelen?

    Je hond laten snuffelen doe je dus omdat dit natuurlijk gedrag van de hond is. Je wandelt immers voor je hond. En vinden dat hij links of rechts moet lopen gaat allemaal over ons.

    Ik vraag weleens: stel je zou je hond nu loslaten, wat zou hij dan gaan doen? Rondscharrelen.

    Een hond heeft het dus wel nodig om de vaardigheid te kennen om naast jou te kunnen lopen. Alleen als je buiten loopt maak je je rondje voor hem. Beetje jammer als hij vervolgens niet mag doen waar z’n behoefte liggen.

    En dat is een verschil met geen grenzen stellen. Ook in het geven van keuze en ruimte kan je alsnog begrenzen in het belang van je hond of omdat het op dat moment een doel dient.

    Veel mensen denken bij het woordje ‘meebewegen’ dat dit betekent dat je toegeeft aan alle grillen van de hond. Nee, er is niemand die dat beweert. Dat is interpretatie.

    Hond wel niet laten snuffelen?

    Meebewegen met je hond betekent luisteren naar je hond

    Meebewegen met de hond betekent dat je luistert naar de hond, dat je naar zijn signalen kijkt en dat je op basis daarvan eigenlijk gaat handelen, even zo gezegd.

    Stel ik zou nu met die jonge reu op pad gaan, vol in zijn hormonen. En er is een loopse teef in de buurt en ik ga hem volledig volgen terwijl hij maar één doel heeft: “Ik ga 100% inzetten op het rondje van die logische teef nef”. Dan is de kans heel groot dat ik alle verbinding kwijtraak.

    Dan kun je ook zeggen, nee, dat is geen handige keuze, gaan we niet doen. Maar als we die andere kant op gaan, kan ik je alsnog voorzien in je behoefte. Volgens mij gaat het daar over.

    Soms maak je keuzes voor de hond omdat je weet dat het hem niks oplevert.

    Hond overprikkeld door snuffelen

    Samenvatting: wel of niet oveprikkeld raken door snuffelen?

    Nou, puntje bij het paaltje. Ik geloof niet in je hond niet laten snuffelen omdat hij overprikkeld raakt. Dan heb je wat anders aan te kijken.

    Ik geloof wel dat een hond overprikkeld kan raken door al het snuffelen. Maar je leest dat je dan dus eigenlijk een andere invalshoek hebt dan meteen daar het uiterste van: Je hond niet meer laten snuffelen. Dan pak je niet de kern aan.

    Iedere hond heeft snuffelen nodig en niet zelden heb je de hond hier weer vertrouwen in te geven, aan te leren dat snuffelen ‘mag’, de emotie achter het snuffelen op te pakken, te trainen in de driften en instinctieve impulsen, aan de slag te gaan met enorme jachtdriften en omhoogschieten van geur.

    Lees ook:

    Is je hond overprikkeld? Doe de test!
    Ontdek in 1 minuut of overprikkeling het probleem van jouw hond is.

    Is je hond overprikkeld? Doe de test!

    Ontdek in 1 minuut of overprikkeling het probleem van jouw hond is
    Volg jij mij al op Instagram?