Wil jij graag weten of je hond dominant is? Wat de kenmerken zijn en/of je daar wat aan kan doen?
Herken jij dit?
- Heeft jouw hond altijd zijn staart omhoog bij het benaderen van andere honden/mensen?
- Heeft jouw hond een grote houding? En communiceert hij vanuit deze houding (staart omhoog, oren naar voren gericht, haren overeind etc?)
- Heb je daardoor het idee of vraag jij je af of hij/zij dominant is?
- Is jouw hond veel aan het rijden op andere honden?
- Gaat jouw hond op de bank, ook al wil jij dat niet?
- Doet jouw hond veel op eigen initiatief?
- Is jouw hond ongehoorzaam?
- Springt jouw hond veel op?
- Gromt jouw hond als jij bij zijn voerbak/kluif komt?
Herkenning?
Om meteen maar even met de deur in huis te vallen. Het is waarschijnlijker dat je hond niet dominant is dan wel. Je hond kan misschien dominant uitziend gedrag vertonen, maar dat zegt niks over wie hij is. Het zegt zelfs niks over wat hij doet.
Het gedrag heeft vaker een andere motivatie. Die motivatie is je daadwerkelijke hulpvraag. Lees je even mee?
Wat is dominantie?
Vraag maar eens aan 10 verschillende mensen wat dominantie betekent en je krijgt 10 verschillende antwoorden. Dat is precies het gevaar.
Door de meningen en interpretaties van dit woord heeft het inmiddels zoveel lading gekregen dat het niet meer helder is. Waardoor je niet meer weet wat er nou mee bedoeld wordt.
Praktijkvoorbeeld
In het park lopen Rob (baasje) en Jake (hond). Ze komen twee vrouwen tegen met hun honden (Bo en Balou). Jake stormt altijd op Bo (Golden Retriever) af. Met een rotgang wordt Bo benaderd en komt hij niet meer van Jake af. Jake blijft hangen in zijn nekvel. Het opwindingslevel van alle honden schiet omhoog.
Vervolgens komt Balou (Duitse Herder) in actie. Balou maakt zich groot, zijn staart staart vier overeind en hij heeft een korte en gespannen kwispel. Zijn haren staan overeind en zijn oren gespitst naar voren.
Balou ‘corrigeert’ Jake (Kelpie). Net zolang, totdat Jake stopt en terug rent naar zijn baasje. Bo staat hopeloos verloren bij zijn baasje te verwerken wat er is gebeurd. Balou en Bo schudden tegelijk alles van zich af.
Dit is zo’n situatie waar je zou kunnen zeggen: “Jake is de blije Kelpie die met alles en iedereen kan omgaan en HEEL graag wil spelen”. Balou is de mopperige Duitse Herder die dominant gedrag vertoont ten opzichte van Jake. Ohja, en Bo? Dat is een onderdanige Golden Retriever die zich schikt aan zijn lot. Maar is dat wel zo?
Kenmerken van dominante honden
Je kunt discussiëren over of honden wel of niet dominant zijn. Volgens mij zou het eerder zo zijn dat een hond dominant uitziend gedrag kan vertonen, maar het daarom nog niet is.
Het is wel goed om even in kaart te brengen wanneer er gedacht wordt dat een hond dominant zou zijn.
Je kunt dan denken aan het volgende:
Honden die:
- Ongehoorzaam zijn.
- Weglopen.
- Rijgedrag (t.o.v. andere honden, mensen en/of voorwerpen).
- Op andere honden afstormen.
- De staart fier overeind dragen.
- Andere honden altijd ‘corrigeren’.
- Oren naar voren hebben gespitst.
- Grommen naar gezinsleden.
- Grommen wanneer je een botje o.i.d. wilt afpakken/of in de buurt van de voerbak komt.
- Grommen in algemene zin (bijvoorbeeld wanneer je ze wilt aanhalen/aanraken of in andere situaties).
- Markeren in huis.
- Kop in de nek van andere honden leggen.
- Hoog plassen en/of poepen.
- Veel markeren tijdens het wandelen.
- Op andere honden afstormen.
- Als eerste eten of de deur uitgaan.
- Verschillende vormen van agressie vertonen.
- Uitvallen aan de lijn.
- Voorop lopen.
- Niet naar jou toekomen wanneer je je hond roept, en jij hem altijd moet halen.
- Blaffen wanneer er visite komt.
- Onrustig blijven wanneer de visite er is (grommen, blaffen bij iedere beweging of zelfs happen).
- Blaffen in algemene zin (bijvoorbeeld; blaffen in huis naar voorbijgangers of andere prikkels).
- Op de bank willen liggen of in bed liggen (in plaats van op de grond).
- Altijd willen ‘winnen’. Denk bijvoorbeeld tijdens het spelen van een spelletje.
- Hun kop, poten of zelfs het hele lichaam op jouw schoot leggen.
- Of andere gedragingen.
Hiermee wordt niet gezegd dat de hond dominant is. Dit zijn kenmerken die we vaak herkennen als dominant gedrag.
Veel honden zijn niet echt dominant
Door al die verschillende, meningen, visies en interpretaties krijgen honden al snel het etiket dominant. Als jij het niet bent, dan is het de andere hondeneigenaar, die je tegenkomt, of de buurman wel.
We denken vaak dat een hond die (alleen al) zijn staart vier overeind heeft staan, een dominante hond is. Wist je dat het tegendeel vaker waar is?
Dominant gedrag bij honden herkennen
Dominant uitziend gedrag zegt niks over je hond als individu. Het is niet gek dat we een hond die zich groot maakt als dominant ervaren. Deze honden lijken meer overheersend en aanwezig. Zeker wanneer we het tegenovergestelde Daarnaast zouden zetten. Een ‘onderdanige’ en/of onzekere hond.
Dit herkennen we allemaal als een hond die het conflict uit de weg gaat. Dit maakt dat we deze, onderdanige/onzekere, honden niet als overheersend, vervelend en aanwezig ervaren.
Het is alleen een waarneming vanuit onze menselijke psychologie. Wist je dat beide honden vanuit dezelfde motivatie kunnen handelen?
Vergelijk het maar met het opzetten van een grote mond, terwijl je je klein voelt. Het zegt niks over de onderliggende motivatie.
De echte reden waarom je hond doet wat ‘ie doet kan gedreven worden door verschillende dingen. Denk aan onderliggende emoties en gevoelens bijvoorbeeld.
Gedrag als uiting
Gedrag wordt bepaald door in- en uitwendige factoren. Gedrag is het gevolg van iets. Je kunt het eigenlijk zien als een soort kettingreactie.
Emoties, motivaties, gedrag en de gevolgen daarvan staan met elkaar in verbinding. Gedrag wordt ook gevormd door opgedane ervaringen. Je kunt gedrag eigenlijk heel simpel vertalen naar ‘hij doet’. Dominant ‘doen’ (=gedrag) zegt niks over het individu. Het is vaak niet de daadwerkelijke motivatie.
Redenen van dominant gedrag bij honden
Begrijpen wat de motivatie van het gedrag is zorgt ervoor dat je al snel door hebt dat het helemaal niet gaat over dominantie en dat er heel wat anders aan de hand is. Denk bijvoorbeeld aan:
- Angst
- Stress
- Hyperactiviteit
- Opwinding
- Lichamelijke klachten
- Reactie op de omgeving
- Hormonaal
- Frustratie
- Spanning
- Onzekerheid
- Frustraties
- Overprikkeling
- Onderprikkeling – gebrek aan mentale stimulatie
- Onrust in het koppie van je hond
- En dergelijke.
Dominantie is voornamelijk een uiting. Het is een gedraging die niet direct betekent dat de hond ook daadwerkelijk dominant is. Integendeel!
Wanneer je niet de motivatie van het probleem aanpakt, doe je enkel aan symptoombestrijding. Terwijl de hond meer te vertellen heeft.
Iets zijn of iets doen zijn twee verschillende dingen.
Wist je dat een hond die zich dominant uit dat niet daadwerkelijk hoeft te zijn?
Zichtbaar gedrag van de hond wordt als leerdoel/hulpvraag gesteld
Je moet het eigenlijk zo zien: je hond vertoont dominant uitziend gedrag (zichtbaar gedag). Dat wordt vervolgens de hulpvraag.
Bijvoorbeeld: mijn hond is dominant. Of zelfs specifieker ‘mijn hond gromt als ik hem wil aanhalen’. Je leerdoel kan vervolgens zijn: hoe leer ik mijn hond zich minder dominant op te stellen? Of meer respect te tonen?
Alleen is dat vaak niet de echte hulpvraag of het leerdoel. Er is een andere motivatie waarom je hond doet wat hij/zij doet.
Bijvoorbeeld: het kan zijn dat je hond door eerdere opgedane ervaringen (bijvoorbeeld) dominant uitziend gedrag vertoont. De echte hulpvraag en het verhaal van je hond is in de essentie anders.
In een ontmoeting met (vreemde) visite die binnenkomt, kan het dus zijn dat je hond eigenlijk aangeeft: ‘help, ik vind dit spannend.
De gevolgen van dominant uitziend gedrag vertonen kan ook zijn dat de hond dit iets oplevert. Denk dan bijvoorbeeld aan: druk uitoefenen t.o.v. andere honden betekent dat de andere hond onder de indruk is/stopt. Om het even in deze menselijke woorden uit te drukken.
Dominant gedrag bij honden
De vraag is en blijft wat dominantie is. Eigenlijk kun je daar niets zwart-wits overzeggen. Het gedrag en de lichaamshoudingen van een hond zijn uitingen van hoe het met hem gaat.
Hoe de staart gedragen wordt, hoe de staart kwispelt, de stand van de oren, de signalen die hij constant laat zien geven ontzettend veel informatie. Informatie waardoor de hond iets duidelijk kan maken. Ten opzichte van ons, maar ook ten opzichte van zijn soortgenoten of andere dieren.
Het gedrag en lichaamshouding van onze honden zou een aanleiding voor ons moeten zijn om in actie te komen. Bijvoorbeeld omdat de hond begeleiding nodig heeft. Hij communiceert iets. Wat heeft hij nodig?
Leiderschap vs. dominantie
Bij ongewenst gedrag wordt vaak gedacht dat de hond dit doet omdat hij dominant is t.o.v. zijn baasje (de mens) of andere honden. De hond ziet jou niet als baas en daarom doet hij dit. Of de hond is dominant ten opzichte van een andere hond. We denken dat hij de leider is of de leider wil zijn.
We denken vaak dat we ‘de baas’ moeten zijn om dominantie aan te pakken. Het gaat op de eerste plaats niet over ‘de baas’ zijn over je hond. Leiderschap zou niets meer moeten betekenen dan de verantwoordelijkheid pakken voor je hond en zijn gedrag. Je hond begeleiden. Die verantwoordelijkheid neem je dan ook voor jezelf. Leiderschap kun je op verschillende manieren uiten.
Bij ‘de baas’ zijn denken we vaak dat we ons als een soort dictator, tiran of baas moeten opstellen. Iemand die alles beslist voor de hond. Leiderschap gaat vooral over je hond begeleiden in welke situatie dan ook. Helpen en begeleiden in plaats van bepalen.
Lees ook: verschil tussen leiderschap en dominantie
Laten we beginnen met het afleren. Het mooiste is om te kijken naar het verhaal van de hond. Wat heeft hij te vertellen en wat heeft hij nodig?
Door te kijken naar wat de motivatie van het gedrag is het gemakkelijk om zijn uiteindelijke gedrag te begrijpen. De conclusie zou kunnen zijn: mijn hond laat gedrag zien dat er dominant uit ziet. Maar zijn motivatie is X (zie de opsomming onder de titel: redenen van dominant gedrag bij honden).
Als je je hond wilt begeleiden en wil begrijpen zul je vanuit de kern van het probleem moeten werken. Je hond begeleiden is heel belangrijk. Op welke manier die begeleiding gegeven moet worden hangt vooral af van de hond, hulpvraag, situatie, omgeving, context, de hond en jij als mens.
De vraag om iets af te leren vervalt wanneer je de hulpvraag vanaf de onderkant (de kern) gaat aanpakken. In plaats van je te richten op het symptoom ga je nu kijken naar de motivatie van het gedrag.
Mijn hond is dominant naar andere honden
De eerste vraag is natuurlijk: is de hond echt dominant? Of vertoont hij dominant gedrag? Dat is nogal een wezenlijk verschil. Ten tweede is dan de vraag of dat dominante gedrag er vooral dominant uitziet? Of dat de hond dit is?
Gedrag kun je niet toeschrijven aan je hond als individu. Je kunt niet zeggen ‘hij is druk’ want niemand is altijd drukt. Iemand kan zich druk gedragen. Dat is in de essentie wat anders.
Dominant uitziend gedrag heeft vaak een andere motivatie. Het is belangrijk om te begrijpen dat dit vaak een gevolg is, slechts een uiting. En dat je gaat ontdekken wat er achter dit gedrag zit. Je zult al snel zien dat je hond andere motivaties heeft om zich zo te gedragen.
De vraag is altijd wat is de context van de situatie? Hier heb je dus te maken met maatwerk. Je kunt nooit spreken van een standaard formule die bepaald wat er wel en niet gebeurd. En dus ook niet wat je wel en niet moet doen.
Oplossing bij dominante honden
We richten ons vaak op de oplossing bij ‘dominante’ honden. Je hebt inmiddels kunnen lezen dat het dominant uitziende gedrag vaak gedreven wordt door iets anders. En dus in feite ook wat anders betekent dan dominantie.
In plaats van oplossingen te zoeken op het symptoom. Is de motivatie en daarmee de kern aanpakken en begeleiden veel efficiënter.
Dominante hond aanpakken en corrigeren
Nog maar al te vaak wordt er gedacht dat een dominante hond baat heeft bij een hardhandige opvoeding. We gaan de strijd aan met onze hond door ‘de baas’ te zijn. We denken dat dit de enige manier is. Zo zie je vaak dat we de hond op de grond drukken om hem te laten zien we de baas is. Of we straffen de hond voor ongewenst gedrag.
Wanneer een hond zich dominant uit betekent dat nog niet dat je dan maar dezelfde gedragingen als je hond moet vertonen, zoals hardheid, agressiviteit en nog meer van die gedragingen. Als je begrijpt dat je hond een andere motivatie heeft zul je ook zien dat het helemaal niet nodig is om je hond ‘de baas’ te zijn.
Als je wilt werken aan het ‘dominante gedrag’ van je hond, zul je moeten werken aan de diepe kern van het probleem. Oppervlakkig dit probleem aan pakken gaat je niet helpen. Je hond aanpakken en onnodig, hardhandig corrigeren is dus niet nodig.
Dominantie is feite een communicatiemiddel voor je hond. Het is een manier om je te uiten. Om uitdrukking te geven aan wat er daadwerkelijk gebeurt. De ene hond doet dat op deze manier en een andere hond op een andere manier.
Lees je mee?
Op deze site vind je een kennisbank vol met blogs over het gedrag van je hond. Heb je deze blogs al gelezen:
