Het woord oversprong gedrag doet al wat vermoeden als je het ontleed. Je hond springt (ineens) over op ander gedrag.
Overspronggedrag bij honden
Een hond die overspronggedrag laat zien laat gedrag zien dat in die context niet helemaal logisch is.
Overspronggedrag is gedrag die gaat over je hond zelf. Oftewel: heel vaak kan een hond zijn signalen inzetten richting jou en de omgeving. Daarmee geeft hij aan wat hij van een situatie vindt.
Bij overspronggedrag ervaart je hond een innerlijk conflict. Geeft ‘ie alsnog aan dat hij iets van een situatie vindt. Een voorbeeld kan zijn: je hond heeft in een bepaalde situatie de drang om zowel te vluchten als te vechten. Dat zijn 2 copingmechanismes.
Op dat moment zet je hond een derde gedragsalternatief in. In plaats van te vechten of vluchten gaat hij gedrag inzetten vanuit een ander systeem.
Overspronggedrag past niet bij de context van de situatie.

De hond wil zichzelf kalmeren
Oversprongsgedrag is een kalmerend signaal. Voor de hond zelf. De hond zet overspronggedrag in om zichzelf te kalmeren. In tegenstelling tot stresssignalen of kalmerende signalen van je hond waarbij communicatie wordt ingezet “voor” de ander.
Voorbeelden van overspronggedrag bij je hond
- Krabben
- Graven
- Uitschudden
- Niezen
- Fiddle About
- Gapen
- “Ineens” obsessief op een stok kauwen
- Snuffelen aan de grond (je ziet dat je hond echt ergens naar kijkt en ineens gaat snuffelen, kijken > snuffelen etc)
- Rondje draaien
- Interesse tonen in een ongerelateerd object in de omgeving
- Bijten aan poten of andere lichaamsdelen
- Zichzelf gaan wassen
- Uitrekken
- Ineens wat gaan eten (gras/ iets wat op de grond ligt etc)
- Op de rug rollen

Wat doe je als je hond overspronggedrag laat zien?
Op de eerste plaats moet je de context en omgeving goed observeren. Gaat het gedrag echt over overspronggedrag? Of is er wat anders?
Daarnaast moet je overspronggedrag als indicator nemen. Het gaat er op de eerste plaats om dat je het waarneemt. Oftewel: je hond communiceert wat, dat is voor jou feedback om wel of niet te handelen.
Je hoeft niet altijd wat te doen. Het is niet erg als er is een keer sprake is van wat onzekerheid of een innerlijk conflict.
Mocht je het vaker zien dan, zou ik wel aan de slag gaan met dit gedrag. En dan vooral kijken naar wat er onder ligt. Wat is de echte oorzaak? Waarom kiest je hond ervoor om overspronggedrag in te zetten? In welke context, omgeving en op welk moment? Wat is zijn emotie in die bepaalde setting of richting bepaalde prikkels.
Als je hond vaker overspronggedrag laat zien (in bepaalde situaties) dan:
- Moet er wat gebeuren met het stressemmertje van je hond
- Zal er gewerkt moet worden aan de emotie richting een bepaalde prikkel
- Is het een goed idee om lichamelijk ongemak uit te sluiten
- Is het misschien nodig om jouw communicatie richting je hond te veranderen (bijvoorbeeld als schreeuwen of stem verheffen aan de orde is)

In welke situaties kan je hond overspronggedrag laten zien?
- Wanneer je hem/haar bij je roept
- Bij het zien van andere honden
- In een vol losloopgebied
- Bij het naderen van een bepaalde prikkel
- Als iemand recht op je hond afloopt
Overspronggedrag kan, mijns inziens, ook gaan over dat je hond het even niet zo goed weet. Wat wil je dan? Wat bedoel je dan? Ik word hier “wiebelig” van? Wat gebeurt daar? Dit vind ik gek.
Indirect spreek je dan over onzekerheid. Onzekerheid kan ook ontstaan in de situatie waarbij je hond zich onzeker voelt met een hond die in een rechte lijn op jullie komt aflopen.
Je hoeft overspronggedrag niet te bestraffen
Het is niet nodig om overspronggedrag te bestraffen. Het straffen van dit gedrag is zonde. Omdat je hond gewoon aangeeft hoe hij iets ervaart en beleeft. Hoe jammer is het dan dat jij vervolgens zegt dat dit niet mag? Dat hij niet goed luistert? Of dat hij maar eens moet ophouden met dat “gekke” gedrag?
Daarmee ontnemen we de stem van de hond. We walsen er eigenlijk een beetje over heen.
Het straffen van je hond is sowieso jammer. Omdat het echt anders kan. Omdat er zoveel meer mogelijkheden zijn.
Het straffen van je hond doen we vaak omdat het gedrag van een hond “fout” lijkt. Maar gedrag gaat niet over goed of fout. Gedrag is een gevolg van iets. Straffen is dus zeker symptoombestrijding. Daarnaast kan je hond door het straffen de situatie alleen maar nog spannender gaan vinden.
Logisch soms, vanuit ons als mensen gezien. Maar wel echt zonde van de onderlinge relatie met je hond.
Straffen wordt ook nog weleens in relatie gebracht met een goede leider zijn voor je hond. Ik denk dat we flink wat misverstanden hebben over leiderschap voor honden.

Overspronggedrag: je hond voelt zich onzeker of vindt het spannend
Je hond voelt zich waarschijnlijk ongemakkelijk, gespannen of onzeker in een bepaalde situatie. Je hond laat dit zien doormiddel van de oversprong signalen zoals hierboven beschreven zijn.
Stel je hond ziet aan de andere kant van de weg een hond lopen. Dan kan het zijn (of lijken) dat je hond “ineens” druk gaat snuffelen. Dan is de vraag of dat allemaal wel zo “gewoon” is? Het kan ook zijn, als het gaat om oversprong snuffelen, dat je hond het ingewikkeld vindt.
Door de kennis over de lichaamstaal van honden te verdiepen kan je je hond zoveel meer begeleiden. Je kan er ook gedragsproblemen mee voorkomen.

De escalatieladder voor honden
Je hond kan bij het ervaren van een conflict een hele mooie opbouw laten zien. We zeggen heel vaak “mijn hond doet ineens”. Maar is dat wel zo? Als we het bovenstaande voorbeeld even aanhouden zie je dat oversprong snuffelen al zo’n duidelijk en subtiel signaal kan zijn. Je hond geeft aan: “ik voel mij onzeker, ongemakkelijk of gespannen in deze situatie”.

In de bovenstaande afbeelding (de escalatieladder) zie je dat “op de grond snuffelen” nog in een veilige zone staat. Je hond geeft aan iets te vinden van de situatie. Je ziet ook dat er een opbouw is. Door op tijd wat met deze signalen van je hond te doen kan je gedragsproblemen begeleiden, verbeteren en voorkomen.