Deze keer een blog in een hele andere vorm. Vaak heb ik blogs die direct gericht zijn op gedragsproblemen zoals:
- Trekken aan de riem
- Rijgedrag van honden
- Wat als je hond jeuk heeft?
- Wat is een goede socialisatie van een hond?
Welk bruggetje gaan we dan nu leggen tussen hardlopen en hondentraining?
Hardlooptraining met de hond
Je zou kunnen denken dat dit artikel gaat over hardlopen met de hond. Hoewel ik met Nimrod, Tervuerense herder, (overleden januari 2024) zeker ook heb hardgelopen gaan we het daar niet over hebben. Het gaat mij om een bepaalde vorm van hardlooptraining die mooie voorbeelden geeft over hondentraining en gedragscasussen met je hond aangaan.
Waar gaan we het dan wel over hebben?
Ik ben altijd wel sportief geweest. Hardlopen deed ik er altijd een beetje ‘bij’. Bijvoorbeeld als één van de andere sporten niet doorging en ik wel wat wilde doen. Ik liep nooit heel veel kilometers. Een rondje van 5 kilometer en dat was het dan wel.
Hoe mijn inzichten over hardlopen veranderde…
Tot het moment dat mijn broers hun eerste marathon gingen lopen… toen werd ik getriggerd. Mijn kilometers werden wat meer kilometers en ik kwam er al snel achter dat je met andere inzichten anders gaat lopen en (meer) kan lopen.
Maar vooral: ik beleefde er daardoor zoveel meer plezier aan. Want eerlijk? Ik deed het hardlopen wel, maar meestal vond ik het niet echt leuk.
Ik vond altijd dat ik die 5 kilometer zo snel mogelijk moest rennen. En ik had in mijn hoofd bedacht dat alles boven de 5 minuut per kilometer ronduit langzaam was.
Dat slaat nergens op, ik weet het. Zeker met de kennis die ik nu heb weet ik dat je dan heel wat context mist. Oh en psst, verder leg ik de lat ook niet hoog voor mijzelf op dit gebied.
Toen zag ik iemand hardlopen…
Ik kwam iemand tegen met hardlooptijden van 6:50 minuut per kilometer en zelfs in de 7:00 minuut per kilometer. Ik dacht toen: “Dit kan toch niet? Dan wandel je gewoon”.
Ik zeg je eerlijk… ik dacht eigenlijk ‘die bakt er niks van’. Ik ben verder oordeelloos 😂🥲. Natuurlijk zit ik wat te geinen in dit artikel. Maar het punt is meer: ik dacht dat je gewoon snel moest hardlopen.
En hé, ik zet dat er zo wat ongenuanceerd neer want in de praktijk vind ik het vooral heel cool als er gesport wordt, ongeacht snel of niet snel. Het gaat hier even over alles wat ik over mijzelf zeg en vindt (maar hé, is dat niet heel vaak het geval met dingen die we denken/zeggen 😁).
Maar goed, die zelfde persoon die kwam ik later tijdens een wedstrijd tegen. Ze had daar 21 kilometer gelopen met gemiddeld 5:03 minuut per kilometer op de teller. Dat vond ik gek. Dus ik werd nieuwsgierig.
Zo zie je maar weer waarom oordelen zonder ‘het verhaal’ te weten altijd zo ontzettend jammer is.
In haar trainingsverslagen op Strava zag ik altijd dat er stond Z1, Z2, of Z3 bijvoorbeeld. die Z staat voor zones en het getal voor de zone waarin je hartslag zich bevindt.
We zijn bijna bij de clou hoor, maar toch leuk als je het tot hier gelezen hebt. Een beetje context is wel handig voor de rest van het verhaal.😁
Hardlopen op hartslag
In dit artikel ga ik je niet alles uitleggen over hoe het nu exact zit met het hardlopen op hartslag.
Door te gaan hardlopen op hartslag ’train je je hart’. Daar kom ik zo nog wel even op terug. Dit zorgt ervoor dat je een hele andere focus krijgt, maar de stappen die je daardoor zet zijn fantastisch.
De eerste metafoor naar hondentraining toe is: we moeten ons veel meer richten op het trainen van het hart van het probleem.
Doordat we het hart van het probleem onvoldoende trainen gaan we ons richten op randzaken.
Daardoor:
- Doen we aan symptoombestrijding
- Zijn de stapjes die we zetten heel klein
- Blijven we te lang op hetzelfde niveau hangen
- Of boek je zelfs niet echt progressie
- Denk je dat hetgeen niet werkt terwijl je maar 1 facet probeert te tackelen.
Wat zijn de randzaken bij gedragsproblematiek?
Bij randzaken denk ik in dit geval aan gedragingen die minder belangrijk zijn om aan te pakken. Simpelweg omdat ze een gevolg zijn, in plaats van de oorzaak. Betekent niet dat je geen last kan hebben van die ‘gevolgen’.
We richten ons heel vaak op de gevolgen van een gedragscasus. Vandaar dat ik vertel dat dit randzaken zijn en je beter op de kern van het probleem kan richten. Dat is altijd maatwerk uiteraard en ook soms even een puzzelwerkje. Want wanneer is het oorzaak en wanneer gevolg? Wie was er als eerste, de kip of het ei? Jepp, zo’n kwestie is het met regelmaat!
Denk dan bijvoorbeeld aan aan de hond met een gebrek aan slaap (hoeveel slaap heeft een hond eigenlijk nodig?). Daar kunnen gedragingen uit ontstaan zoals:
- Sloopgedrag
- Niet meer luisteren
- Overmatig blaffen
- Niet zelf zijn rust kunnen pakken
- Op ieder geluidje reageren
- Niet moe lijken te worden (adrenalinejunkie)
- Altijd ‘aan’ staan
Dit zijn slechts een aantal voorbeelden die een gebrek aan slaap teweeg kunnen brengen. Om nog maar te zwijgen over het belang van het kijken naar het totaalplaatje bij gedragsproblemen van honden.
Wat is het probleem van de verkeerde volgorde?
We gaan bijvoorbeeld wat doen aan het sloopgedrag, we gaan de hond strakker trainen omdat ‘ie moet luisteren, we corrigeren ‘m steeds voor het blaffen, we gaan nog meer doen omdat ‘ie niet moe lijkt te staan maar eigenlijk stijf staat van de adrenaline waardoor ‘ie in actie blijft en ga zo maar door.
Lange zin hé? 😁
Wat laat de praktijk vaak zien? Dat wanneer je de koe bij de hoorns pakt (in dit geval meer en consistenter slaap – verplicht – aanbieden) je een hele belangrijke sleutel te pakken hebt.
Met als gevolg? Een hond die:
- Voor rede vatbaar is en dus beter kan samenwerken met jou
- Minder blaft of zelfs niet meer blaft
- Leerbaar en trainbaar wordt waardoor dingen wel gaan werken
- Moe wordt en dus minder beweging nodig heeft
- Zelf zijn uit knopt leert ontdekken
- Beter in zijn vel gaat zit
- Minder snel (re)actief reageert
- Een minder kort lontje heeft
Hardlooptraining op basis van hartslag: de overeenkomsten
Om dan even nog een vergelijking te kunnen maken stuur ik je voor interesse naar dit artikel dat gaat over trainen in zone 3 (Polar | zone 3 de ideale trainingszone).
Beknopt uitgelegd zeggen ze dat zone 3 (deze zones zijn relatief en maatwerk) de ideale zone is om in te trainen. Dat is de plek waar je opbouwend traint zonder te veel te doen of te voorzichtig te zijn.
Dat is al interessant hé? Want om gedragsproblemen aan te pakken zie ik vaak dat we bij honden of te voorzichtig worden en gas terugnemen of we gaan juist teveel doen onder de noemer ‘hij moet er maar gewoon aan blootgesteld worden’ of vet hard aan de slag terwijl de hond helemaal vol zit.
Door rustig te gaan hardlopen gaat je basissnelheid omhoog. En eerlijk gezegd: ik vond de eerste keren lopen op hartslag niet zo veel aan. Ik moest steeds letten op m’n horloge. Ik voelde mij ontzettend traag (hallo, stemmetje in m’n hoofd, daar was je weer 👋🏻). En vooral ook: ik vroeg mij oprecht af wat de meerwaarde hier van zou zijn. Ik moest mijzelf inhouden om niet sneller te gaan. Want er zat veel meer in het vat.
Van 10,4 km/uur naar 14,2 km/uur
De persoon uit het artikel geeft aan dat sinds hij is gaan lopen op hartslag hij van 10,4 km/uur naar 14,2 uur in dezelfde hartslagzone. Dat is werkelijk geniaal.
Wat is de lol? Wat als je dit vertaalt naar honden gedragsproblemen begeleiden? Dan ben je dus minder bezig met de randzaken en minder aan het micromanagen. Micromanagen is top hoor, daar kan je heel veel winst mee boeken. Alleen niet als start.
Wat is daar het fijne aan? Het resultaat wordt met kleinere stapjes zichtbaar (niet altijd trouwens, soms is de progessie direct zichtbaar), maar de lange termijnswinst is aanzienlijk groter. Daarnaast werk je op deze manier aan het welzijn van de hond!
Kleine stapjes zetten? Lees dan eens deze post op Instagram. Klik op de afbeelding hieronder.
Je grenswaarde weten: een belangrijk startpunt
Bij hardlooptraining op hartslagzone is het goed om te weten wat je anaerobe grenswaarde is. Dat is nodig om te weten wat jouw zone 1 tot en met zone 5 is. Dat betekent dus dat daar geen standaard voor is. Je kan niet zeggen zone 3 is 130-140 bpm.
Je voelt het wel wanneer je je anaerobe grenswaarde overschrijdt. Dat is namelijk het punt dat het oncomfortabel wordt. Daar zit de verzuring, je hartslag gaat al behoorlijk richting maximaal. En je lichaam wil eigenlijk niets liever dan stoppen. Je begrijpt vast: zo’n inspanning kan je niet al te lang volhouden.
Wat is de grenswaarde van je hond?
Die grenswaarde is interessant hé? Maar ook essentieel om rekening mee te houden om goed met je hond te trainen. Niet te voorzichtig en niet te voortvarend. Wat betekent de grenswaarde?
In het geval van honden mag je dan denken of je werkt in zijn oranje of rode zone (eigenlijk al ‘gevaren gebied’, dus risico op dat ene zichtbare gedrag waar je vanaf wil).
Bij hardloop training is dat niet anders. Als je gaat hardlopen in zone 3 dan loop je – even zonder nuances uitgelegd – in een trainingstempo waarbij je ook nog normaal met je mede hardloper kan praten zonder echt buiten adem te raken. Even voor de beeldvorming.
Waarom wil je de grenswaarde goed kunnen bepalen?
Als je in de oranje of rode zone gaat trainen met hardlopen dan zit je al heel erg aan je max. te werken. Je spreekt dan andere reserves aan. In het toegevoegde artikel wordt er uitgelegd dat je dan je energiesnelle suikers aanspreekt. Alleen het punt is: door die reserves ben je na een uurtje wel heen.
Ik hoef je vast niet uit te leggen wat er gebeurd als je door je energiesnelle suikers heen bent tijdens het hardlopen?
Als je je energiezuinige vetten aanspreekt is de bron om uit te putten veel groter. De kunst is om te gaan hardlopen op een snelheid waarbij je beide voorraden aanspreekt.
Door op deze manier te gaan hardlopen leert het lichaam om vet weer als brandstof te nemen.
Tijdens gedragsproblemen begeleiden de verkeerde reserves aanspreken
Wat er vaak gebeurt bij hondentraining is dat we eigenlijk ook die energiesnelle suikers aanspreken. Ik heb het dan even niet over of dat fysiek wel/niet letterlijk gebeurt. Het is een metafoor. Hoewel je op die manier het stress systeem (wat betekent stress bij honden?) wel degelijk meer ballast, maar dat even terzijde.
Een manier van trainen die je veel ziet in hondenland is flooding. Dit is onder andere een gevolg van de maakbaarheid die we denken dat er is. Alles is maakbaar, de hond moet gewoon luisteren en hupsake. Meestal kom je dan bedrogen uit trouwens. Er zit wel degelijk een grens aan maakbaarheid. Het is ook het gevolg van zo snel mogelijk van het probleem af willen.
Een begrijpelijk gevolg van onze emotie (die er ook is en mag zijn), maar niet altijd realitisch ten opzichte van de hond, trainer en de lat die je daarmee legt.
Trainen in de verkeerde zone met je hond
Door in de verkeerde zone met je hond te werken is de kans op een terugval of juist opbouw in (vervelend) gedrag wel degelijk aanwezig. Het kan ook zijn dat je, door te lang in de oranje of rode zone te zitten, het misschien een 15 minuten goed gaat en dan vervolgens bij de 17e minuut doet je hond alsnog datgene wat je probeert af te leren. Terwijl je dat de eerste 15 minuten niet bij hem zag. Het leek zo goed te gaan…
Bijvoorbeeld: de reactieve hond die 15 minuten niet uitvalt
Je mag denken aan iemand die gaat trainen met een reactieve hond, naar andere honden toe. Nog even los van op welke manier die persoon deze training aanpakt.
Hij doet dat 15 minuten in de oranje en/of rode zone (want zich nergens bewust van).
De hond raakt wat door zijn reserves heen en de 17e minuut (ik noem maar wat) is de hond die voorbij loopt alsnog de Sjaak. Jouw hond valt naar die hond uit. Jij bent vervolgens teleurgesteld: want het ging toch goed, die 15 minuten?
Dit is ook het punt dat we vaak zeggen: hij valt uit zonder waarschuwing.
Vergelijk dat met hardlopen. Je hebt niet super veel hardloop ervaring, je denkt: “hoppakkee we gaan lekker een rondje lopen”. Je start in je oranje zone die al snel rood wordt. Na 15 minuten ben jij door je voorraad heen. Gevolg? Buiten adem, niet meer kunnen, die laatste kilometers/minuten maar gaan wandelen, geen progressie boeken, geen plezier beleven en ga zo maar door.
De escalatieladder voor honden
Het is onmogelijk om de grenswaarde van de hond te bepalen als je de taal van je hond niet kent. In de escalatieladder voor honden wordt duidelijk weergegeven hoe er wel degelijke een conflictopbouw is bij honden in verschillende situaties.
Je wilt dus in een zone werken met je hond waarbij de hond nog positieve tot neutrale emoties kan ervaren richting de prikkel of in de situatie waar jij met je hond wilt trainen.
Dat mag je dus vergelijken met dat punt dat jij nog met de mede hardloper kan kletsen, plezier ervaart en die positieve vibe tegenover hardlopen aan het behouden bent. Als je in een andere zone hardloopt waarbij je een hoge hartslag hebt dan kan je vaak niet meer praten met je mede hardloper.
En natuurlijk zit er ook progressie in interval training, wel in het rode zitten te trainen en noem het op. Dat kan zelfs wel voor het werken met je hond gelden. Dan heb je alleen wel te maken met context en kennis over zowel hondentraining, als in dit geval ook hardlooptraining. Waarbij ik zeer zeker niet de expert ben maar wel hobbymatig veel interesse heb voor hardlopen.
Je basis op orde maken
In het artikel op polar.com zeggen ze dan dus ook: “Als je basis goed is en als je merkt dat je niet meer sneller wordt door je trainingen in Z3, dan is het tijd om gerichter met intervaltrainingen aan de slag te gaan”.
Dat omvat precies de clou van de manier waarop ik graag train met honden.
Als je merkt dat de basis beter is dan kan je gerichter aan de slag met variaties op je trainingen zonder dat je daardoor zomaar terugvalt, alleen maar ‘even progressie’ boekt of zelf teleurgesteld raakt omdat het kortstondig werkt.
Waarom? Je hele fundament is verbeterd. Dat betekent dat je meer kan gaan blootstellen, dat de grenswaarde anders is geworden. Dat is vergelijkbaar met de hardloper die van 10,4 km/uur naar 14,2 km/uur ging in dezelfde hartslagzone. Dat is aanzienlijk meer inhoud.
Je zult dan zien dat de grenswaarde in die situatie waar je hond nu probleemgedrag laat zien is verschoven. Hij is beter geworden.
Wat is het voordeel van meer inhoud in je hondentraining?
Als de hond meer inhoud heeft, dus beter gezegd een betere reservevoorraad dan zal je gaan zien dat je hond ten opzichte van die ene prikkel waar hij moeite mee heeft anders kan gaan reageren.
Dat begint vaak bij de emotie die ten opzichte van de prikkel en in bepaalde situaties is verbeterd. Waarin je natuurlijk in het totaalplaatje een aantal van die punten hebt aangepakt. Waarbij de emotie trainen een zeer belangrijk onderdeel is van je succes. Anders is het vaak alsnog water naar de zee brengen.
Het zorgt er vaak voor dat je hond:
- Minder snel van A naar Z gaat
- Minder snel aan het plafond zit
- (Weer) Kleinere signalen gaat inzetten om met jou te communiceren
- Minder onder de indruk is van situaties
- Zich kan terugtrekken uit situaties
- Conflictvermijdende keuzes kan gaan maken
- Ruimte kan vergroten ten opzichte van situaties/prikkels
- Tolerantiegehalte is vergroot (hond kan meer aan en is minder snel van slag)
Waar begint je training dan?
Dat is natuurlijk (ja ik weet het, afgezaagd) altijd maatwerk. De oorzaak van hond A die uitvalt naar scooters kan totaal anders zijn dan die van hond B die hetzelfde gedrag laat zien. Gedrag is een gevolg van… wat er achter zit hangt van veel factoren af.
Als jij hulpvragen hebt met je hond, dan heb je hoe dan ook te maken met het stress systeem. Stress is er altijd. Stress is een fysiek proces en zit niet tussen de oren. Hier gaat het heel vaak mis. Want heel veel mensen zeggen bijvoorbeeld: “Nee hoor, mijn hond is niet gestresst, mijn hond is juist overenthousiast en vindt alles leuk”.
Ja precies, dat zeg ik: er is sprake van stress. Alleen dan moet je wel begrijpen wat stress is en wat honden kunnen doen als ze stress ervaren. En uit deze opmerking blijkt duidelijk dat we geen idee hebben wat er met ‘stress bij honden’ bedoelt wordt.
>>> Als je het leuk vindt kan je altijd eens mijn overprikkelingstest invullen om al vast wat meer te leren.
Wat kan je doen?
In heel veel gevallen heb je dus de stresshormonen terug te brengen naar een veel normaler level. Dat doe je deels door te werken aan de overprikkeling met manieren zoals:
- Meer slaap (gemiddeld 12-16 uur bij een volwassen hond en 18-20 uur bij een puppy/senior)
- Een andere vorm van beweging aanbieden (eentje die kwalitatief vult, in plaats van kwantitatief)
- Inzicht krijgen in de emotionele beleving van je hond
- De emotie ten opzichte van de prikkels/situaties waar je hond moeite mee heeft te veranderen
- De taal van je hond leren kennen (zodat jij kan inschatten hoe je hond het nou eigenlijk echt vindt)
- Stressverlagende activiteiten aanbieden zoals: kauwwerk, likwerk, hersenwerkjes
- Snuffelen als basis gaan toepassen in de wandelingen van je hond (en vooral begrijpen waarom dit therapeutisch werkt)
- Je hond niet ‘zomaar’ meer blootstellen aan prikkels (socialiseren met honden betekent niet je hond zomaar blootstellen)
- Prikkelvrije wandelingen gaan toepassen in de activiteiten met je hond
Kan snuffelen bij een hond ook zorgen voor overprikkeling?
Samenvatting
Je kan je beter richten op het hart van het probleem zodat de gevolgen vaak vanzelf of met een beetje begeleiding zo verdwenen zijn. Door de kern aan te pakken zorg je er ook voor dat je je hond veel meer in zijn waarde laat hem echt ziet staan. Daarmee erken je hem/haar. Laten we eerlijk zijn, daar gaan we allemaal goed op toch? Gezien worden?
Daarnaast gaan we vaak teveel micromanagen op de gevolgen en niet op de inhoud. Hoe meer inhoud we creëren, hoe groter het draagvlak wordt, hoe beter de lange termijnsresultaten zullen zijn.
Heel vaak is het zo dat wanneer je kiest voor lange termijn dat je in het begin de stapjes minder groot ziet. Alleen de garantie is veel meer aanwezig.
“Korte termijn fijn, lange termijn pijn”.
En om het artikel daar mee af te sluiten. Het laat vooral zien hoe belangrijk het is om in een zone te trainen waar jouw hond nog voor rede vatbaar is. Zodat je steeds meer op een ‘hoger niveau’ komt. Dit zorgt er uiteindelijk voor dat jouw hond zich goed kan gedragen in bepaalde situaties. Omdat hij zich goed voelt en je op een redelijke manier samen hebt getraind.
