Misschien herken je het wel: je loopt tegen wat problemen aan met je hond, (grote of kleine problemen), je wilt je hond opvoeden of je hebt gewoon interesse over het gedrag van honden en op internet, in de boeken en van de trainers krijg je nogal tegenstrijdige adviezen. Hoe kan dat?
Herken jij dit?
- Zie jij door de bomen het bos niet meer?
- Wordt je onzeker van al die adviezen?
- Wil jij graag weten wat werkt voor jouw hond?
- Begrijp jij niks van de hondenwereld?
- Vraag jij je nu af wat het beste advies is?
Denk niet wit, denk niet zwart
Veel hondeneigenaren die bij mij komen hebben al eens eerder advies ingewonnen over het gedrag van hun hond. Vaak hebben ze dan een zwart-wit advies gekregen of gelezen. Ze moeten of A inzetten of B. Op internet lees je de meest tegenstrijdige adviezen. Je hoort voornamelijk de voor- en tegenstanders van iets. De nuances ontbreken.
Lees maar eens mee in dit onderstaande verhaaltje:
“Bij de Mediamarkt kunnen verschillende mensen hetzelfde koffiezetapparaat kopen, een bepaald type, mooi verpakt in een doos en -het allerfijnst natuurlijk- een gebruiksaanwijzing erbij! Iedere gebruiksaanwijzing is hetzelfde en het koffiezetapparaat ook. Af en toe kan er één tussen zitten die het niet doet, niet goed functioneert of na een tijdje gebreken krijgt. We noemen dat dan een productiefout of kijken even in het instructieboekje hoe we dit kunnen oplossen. Komen we er niet uit? Dan bellen we met de klantenservice en is alles opgelost! Perfect toch?”
Wanneer je werkt met levende wezens kun je niet zo aan de slag te gaan!
Levende wezens werken niet zo!
Maar dat is toch logisch? Nee, helaas niet! In de adviezen die je kunt lezen of krijgen hoor je vaak: “als je dit doet, dan is het opgelost of een stuk beter”. Het gevaar daarvan is dat we er vanuit gaan dat dit voor hondje 1, hondje, 2, hondje 3, enz. hetzelfde is. Daardoor gaat het toch al mis?
Er ontstaat nogal een gebrek aan nuances. Binnen één nestje, van hetzelfde ras, dezelfde vader en moeder zijn al grote verschillen te ontdekken. Dat wat broertje 1 nodig heeft werkt helemaal niet bij broertje 2. Zelfs als je werkt vanuit een bredere kijk op hondengedrag zit er een beperking op omdat je werkt vanuit een overtuiging die maakt dat er geen ruimte is voor een bredere blik.
Praktijkvoorbeeld
Deze week kreeg ik een mail van Sonja over haar hond Bobby. Bobby is nog een pup en ze zijn druk opzoek naar advies. Het is hun eerste hondje en ze willen het graag goed doen. Sonja geeft aan dat Bobby het eigenlijk allemaal goed doet maar ze lopen toch een beetje vast. Bobby kan namelijk ontzettend te keer gaan in de bench. Hij jankt, blaft, piept, bijt en krabt aan de bench!
De vraag aan mij is: “wat is nu wijsheid, laten huilen of er uithalen?” Op het internet lees ik zoveel verschillende adviezen, zegt Sonja. Ik ben opzoek naar een MANIER om dit gedrag te begeleiden. De vraag die ik dan altijd stel is: zijn dat daadwerkelijk de enige opties die er zijn?
Van A naar Z
Gedrag betekent zoveel meer en je kunt meer doen dan een maniertje toepassen om het te begeleiden. Een maniertje toepassen is vaak een trucje en meestal ook nog gericht op ons vraagstuk. Wat nu als gedrag gewoon een symptoom is? Een symptoom van een dieper liggend vraagstuk vanuit de hond?
Kijk even mee…
Met behulp van het plaatje hieronder zul je al snel ontdekken dat er waarschijnlijk een dieper liggend vraagstuk ligt. Stel: je begeeft je op punt A met je hond, punt A betekent dat je aan de slag wilt met gedragsproblemen, je puppy wilt opvoeden of noem het op. Punt Z is je leerdoel, je hulpvraag; het punt waar jij graag naar toe wilt met je hond.
In het geval van Sonja (zie het praktijkvoorbeeld hierboven) betekent dit dat punt A het (probleem) gedrag in de bench is en punt Z is het verlangen dat hier rust in komt en Sonja normaal boodschappen kan doen.
De vraag is vaak ‘op wat voor manier moet ik hier mee om gaan?’. In het plaatje hierboven zie je dat van punt A naar punt Z gaat een hele weg is. Tussen punt A en punt Z zit een heel verhaal. Niet zomaar een verhaal, nee, het verhaal van je hond. De stem van je hond! De puntjes die de weg van A naar Z verbind kunnen redenen zijn waarom je hond doet wat hij/zij doet. Situaties, omgeving, gevoelens, weerspiegeling, invloeden van buitenaf enzovoort.
Wij mensen willen graag in een rechte lijn van punt A naar punt Z. Dat zou het fijnste zijn, toch? In ieder geval het gemakkelijkste. Jouw hond wil je wat vertellen met het gedrag dat hij laat zien. Wanneer je een maniertje, trucje of tip gaat toepassen bestaat dus de kans dat je voorbij gaat aan het verhaal van de hond.
Er is meer dan alleen zichtbaar gedrag
Voor het opvoeden van honden en het begeleiden van gedragsproblemen zitten we vaak op het zichtbare gedrag. Eigenlijk niet zo heel gek, want daar ligt ook vaak de hulpvraag, maar minder vaak ligt daar om de oplossing.
Je kunt dat vergelijken met de ijsberg van het plaatje hieronder.
Rood omcirkeld is de top van de ijsberg. Ofwel: het zichtbare gedrag van de hond. Bij zichtbaar gedrag van de hond kun je bijvoorbeeld denken aan:
- hond wil niet in de bench (of vertoont probleem gedrag)
- hond trekt aan de lijn
- hond valt uit aan de lijn
- hond blaft als de bel gaat
- hond hapt naar visite
- Enzovoort
Het leerdoel ligt vaak bij het zichtbare gedrag, we focussen ons op het zichtbare feit dat de hond aan de lijn trekt. Logisch, toch? Toch heeft jouw hond meer te vertellen. want zoals je ziet ligt er onder het water nog een hele ijsberg (groter dan het topje van de ijsberg). Dat topje van de ijsberg is eigenlijk de daadwerkelijke boodschap of het symptoom dat naar voren komt, maar daar onder zit het verhaal van je hond.
Daar zit de kern van je hond, daar praat je met je hond als individu zijnde en daar kun je alle zwart-witte en ongefundeerde adviezen loslaten en je hond gaan erkennen.
Luister naar het verhaal van je hond!
Luisteren naar het verhaal van je hond betekent op de eerste plaats dat je dus maatwerk levert. Je kunt niet alle honden over één kam scheren. Dat gaat simpelweg niet en we doen onze honden daar tekort mee.
Luisteren naar het verhaal betekent niet dat je je hond alleen maar zijn of haar zin geeft. Het belang van het luisteren naar het verhaal is dat je wel moet luisteren met nuances omdat het een verhaal is vanuit de hond, omdat het een verhaal is die kan veranderen. Net als dat het verhaal van ons leven veranderd, toch?
Er is constant verandering
Eigenlijk is er constant sprake van verandering in onze omgeving. Kijk maar eens om je heen, de tijd staat niet stil, elke ochtend komt de zon op en ’s avonds gaat hij weer onder. Kijk maar eens uit je raam en ontdek hoe snel de omgeving verandert, de natuur, de dieren, de mensen, het verkeer en ga zo maar door.
Dus waarom zou je hond geen eigen verhaal hebben en hoe zou je een maniertje kunnen toepassen als er constant sprake is van verandering? Wij mensen zijn vaak degene die ons verzetten tegen de tijd. We strijden met de werkelijkheid, we strijd met dat wat is. Honden (de natuur) doet dat niet, die gaan mee. Mee in de beweging.
Lichaamstaal van de hond
Wanneer je echt luistert naar de hond zul je al snel ontdekken dat zijn lichaamstaal veel meer laat zien. Dat zijn lichaamstaal verder gaat dan stresssignalen en dat daar veel meer diepergaande interpretaties achter zitten dan enkel en alleen één verklaring.
Net als dat jouw woorden op verschillende manieren een lading kunnen dekken is dat bij een hond niet anders. Net als dat wij synoniemen.net hebben om voor één woord verschillende uitdrukking te krijgen betekent het dat dit ook zo is voor de lichaamstaal van je hond. De manier waarop er iets uitgedrukt, verklaard en geïnterpreteerd wordt kan nogal verschillen.
Pin je niet vast!
Wanneer je bij het topje van de ijsberg zit met je hond (zie bovenstaand plaatje), ben je eigenlijk al te laat. Wanneer jouw hond iets doet wat je niet wilt, wat dat dan ook is (het kan iets heel simpels zijn), ben je ergens al niet mee gegaan in het verhaal, in de verbinding en dus in de situatie. Je moet je niet vast pinnen en gaan staren, want dat zorgt voor oogkleppen en stellige overtuigingen en met die oogkleppen missen we heel wat nuances en boven alles gaan we voorbij aan onze hond.
